Volg hier het energiepad voor Bedrijvenparken

Welke zijn de beschikbare lokale energiebronnen in de bedrijven op het park?
Elke energiebron wordt in kaart gebracht op basis van parameters waaronder volumes, profiel (bvb. 7/24, 5/16), vermogen, voorspelbaarheid, flexibiliteit, LT-beschikbaarheid, aantal/soorten bronnen, °T, fysische toestand (warm water, stoom, lucht, …), opslagmogelijkheden

• Restwarmte, specifieke opslag: warmtekoudeopslag (WKO)
• Elektriciteit: soort opwek (PV, wind, WKK, bioWKK, ORC, riothermie), specifieke opslag: koelhuizen, CAES, H2, methanol, ammoniak, batterij, …
• Lokale biomassa: soort, energieïnhoud
• Restproducten met energetisch potentieel
• Onbenut potentieel aan opwekmogelijkheden (bvb dak zonder PV, hoogbouw voor combi PV/wind)
• Uitwisselingsmogelijkheden en flexibiliteit tussen diverse energievormen onderling
• Geplande (des)investeringen met impact (+ en -) op energieproductie
• Blijft het bedrijf op de lange termijn ter plekke actief (locatiezekerheid)?
• Welke mogelijkheden omtrent circulariteit zijn voorhanden (grondstoffen, machinepark, …)?
• Zijn er DC-mogelijkheden? (DC=gelijkstroom)

wie zijn de huidige energieverbruikers?

• Focus op de energie-intensieve bedrijven (indien enkel bedrijven met lage energievraag, zijn de synergiemogelijkheden wellicht beperkt).
• Differentieer tussen elektriciteits- en warmte verbruikende bedrijven
• Zijn er complementaire profielen zodat pooleffecten mogelijk zijn (bvb dag/nacht)?
• Zijn er DC-verbruiksmogelijkheden? (DC=gelijkstroom)
• Bedrijven met laag eigen verbruik maar hoge opwekmogelijkheden (vb logistiek magazijn: veel dakoppervlak voor PV, weinig elektriciteitsverbruik)
• Synergieën hebben niet enkel betrekking op complementariteit, maar ook op het bouwen van bijvoorbeeld een grotere installatie die per eenheid output minder energie/CO2/EUR vergt.
• CO2-prijsgevoeligheid van bedrijven: dit wordt de volgende jaren een belangrijke actie-driver. Kijk verder dan enkel energie, want ook in andere processen zijn misschien CO2-reducties mogelijk.
• Relatief belang van energie voor bedrijf: als energie een relatief belangrijke kostenfactor vormt, ligt de bereidwilligheid tot samenwerking doorgaans hoger.
• Geplande (des)investeringen met impact (+ en -) op energieverbruik
• LT-locatiezekerheid van bedrijf

Links met de omgeving van het bedrijvenpark

Het is interessant om eveneens een eerste ruwe verkenning van de ruime omgeving, buiten het eigen bedrijvenpark, in kaart te brengen met het oog op mogelijke synergieën en gezamenlijke projecten. Voorbeelden uit de buurt:

• Residentiële warmte- en elektriciteitsverbruikers, scholen, ziekenhuizen, WZC, grote retail, kastuinbouw, andere bedrijven of andere bedrijventerreinen in de omgeving van het bedrijvenpark maar er niet toe behorend.
• Opwek en dito potentieel in de omgeving: kastuinbouw (WKK), stallen (bio-energie), ziekenhuizen (WKK, riothermie)
• Vooral de vector warmte is interessant omdat die (voorlopig) nog niet gebonden is aan de stringente (en monopolistische) regelgeving en belastingsheffingen voor gas en elektriciteit.

• Elektriciteits- en aardgasnetten van Fluvius, Elia, Fluxys spelen een essentiële rol. Is er voldoende capaciteit? Bottlenecks? Zijn er uitbreidingen gepland? Vooral extra productie blijkt nogal eens een probleem te vormen.
• Zijn een gesloten distributienet of directe lijn een optie? Hiervoor bestaan specifieke regels.   Een directe lijn wordt zelden toegekend, meestal omdat ze niet mag concurreren met het bestaande openbare net. Meer info bij Vreg of energiejuristen.
• Wat met warmtenetten? Restwarmte kan ook benut worden buiten het eigen bedrijvenpark. Voorbeeld: restwarmte van Agfa-Gevaert wordt benut in een niet-aangrenzende woonwijk in de buurt.
• is het zinvol om aparte DC/AC-netten aan te leggen? Omdat wind/zon DC (gelijkstroom) opwekken en er ook steeds meer DC-verbruikers opkomen (bvb elektrische auto’s, batterijsystemen,…) kan een DC-koppeling de omvormverliezen vermijden. Voorbeeld: Project Transfo, Zwevegem.

Toekomstige technologische en marktevoluties op korte termijn

De energietransitie gaat gepaard met enorme veranderingen die een grote impact hebben op het energielandschap. Hieronder enkele voorbeelden:

• Uitrol van elektrische voertuigen (V2G, H2)
• Afbouw van aardgas en stookolie
• Mogelijkheden omtrent waterstof en afgeleiden (ammoniak, methanol,…)
• Mogelijkheden voor energiegemeenschappen (decreten in de maak)
• Heb aandacht voor eventuele lock-in effecten waardoor latere maatregelen moeilijk worden.
• Toename negatieve elektriciteitsprijzen met toename van wind/zonne-energie.

De eigendomsstructuur en concessiebeleid van het bedrijvenpark bepalen sterk de juridische mogelijkheden van samenwerking.

• Wie is eigenaar van de terreinen? Privé, provincie, stad, intercommunale?
• Wat zijn de concessievoorwaarden vooral wat betreft klimaat en energie
• Worden hernieuwingsvoorwaarden opgelegd?
• Burgercoöperaties komen steeds vaker in beeld als geldschieters (bvb warmtenet in Mortsel)

Om energiesamenwerking op te zetten, is vanzelfsprekend intensief overleg nodig. De huidige bestaande overlegstructuur kan daarvoor als basis dienen, in andere gevallen is een kleinere groep van direct betrokken bedrijven wellicht handiger om “meters te maken”.
Specifieke vragen omvatten:

• de huidige werking + toekomstvisie/strategie van het bedrijvenpark
• Concrete BT-organisatie: is een professioneel operationeel BT-management aanwezig of wordt slechts sporadisch en beperkt overleg gepleegd?
• Wie zijn de trekkers met visie in het bestuur?
• Wat is de toekomst- en ontwikkelingsvisie van het bedrijvenpark: wat met uitbreidingen, welke soort bedrijven wil men (niet) toelaten? Zijn er brownfield-reconversies gepland?
• Welke ervaring met projecten op BT-niveau, wat is de houding/bereidheid bedrijven?

Overheden spelen een belangrijke rol in het succes van bedrijvenparken, vaak zijn ze zelfs eigenaar of concessieverlener. Goed overleg is dus essentieel.

• Onderzoek of ondersteuning of subsidies mogelijk zijn, bvb de steun omtrent “Ontwikkeling en herontwikkeling van bedrijventerreinen” door VLAIO. Een concreet voorbeeld is het project “Re/Sourced” van intercommunale Leiedal in Zwevegem. Zij ontvangen 4 miljoen EUR steun van de EU op een totaal budget van 5 miljoen EUR.  Het project mikt op de uitbouw van een circulair en zelfvoorzienend energiesysteem op Transfo, een multifunctionele erfgoedsite (10 hectare) van een oude elektriciteitscentrale.  Ook FLUX50 kan innovatieve projecten extra steun verstrekken.
• Wat met de lokale regelgeving (bestaand/toekomstig/bereidheid aan te passen). Sommige bedrijfsparken vragen een “regelluwe zone” aan bij de Vlaamse overheid. Daarmee krijgen ze toestemming om bepaalde energierechtsregels tijdelijk (max 10 jaar) niet toe te passen.
• De overheid stimuleert samenwerking met coöperatieven. Voor het bedrijvenpark levert dat buy-in op, minder NIMBY-issues, een extra financieringsbron.